Rajarshi Shahu Maharaj Eassay Marathi – मित्रांनो आज आपण या पोस्टमध्ये राजर्षी छत्रपती शाहू महाराज निबंध, shahu maharaj essay in marathi, राजर्षी शाहू महाराजांचे सामाजिक विचार आणि कार्य निबंध पाहणार आहोत आहोत.
Rajarshi Shahu Maharaj Eassay In Marathi
छत्रपती शाहूजी महाराजांवर ३०० शब्दांचा निबंध मराठीमध्ये
राजश्री शाहू महाराज यांचा जन्म २६ जून १८७४ रोजी कोल्हापूर जिल्ह्यातील कागल येथील घाटगे कुटुंबात झाला. त्यांचे पूर्ण नाव यशवंतराव जयसिंगराव घाटगे. त्यांच्या वडिलांचे नाव जयसिंगराव आणि आईचे नाव राधाबाई होते. कोल्हापूरचे राजे शिवाजी महाराज चौथे यांच्या निधनानंतर त्यांच्या पत्नी आनंदीबाई यांनी यशवंतरावांना दहा वर्षांसाठी दत्तक घेतले. त्यांचे नाव बदलून शाहू ठेवण्यात आले. २ एप्रिल १८९४ रोजी शाहू महाराजांचे राज्याभिषेक झाले.
छत्रपती राजश्री शाहू महाराज वयाच्या २० व्या वर्षी कोल्हापूरचे राजे झाले. छत्रपती राजश्री शाहू महाराज यांचे शिक्षण राजकोट व धारवाड येथे झाले. शिक्षणादरम्यान त्यांनी इंग्रजी, संस्कृती, इतिहास, राज्यशास्त्र इत्यादींचा अभ्यास केला. त्यांना सर फ्रेझर आणि रघुनाथराव सबनीस यांच्यासारखे मार्गदर्शक मिळाले. छत्रपती शाहू महाराज यांचा विवाह बडोद्यातील गुणाजीराव खानविलकर यांच्या कन्या लक्ष्मीबाई यांच्याशी १८९१ मध्ये झाला.
त्यांनी कोल्हापूर राज्यात प्राथमिक शिक्षण सक्तीचे व मोफत केले. स्त्री शिक्षणाच्या प्रसारासाठी हा आदेश काढण्यात आला. आपल्या मुलांना शाळेत न पाठवणाऱ्या पालकांना दरमहा एक रुपये दंड आकारण्याची कायदेशीर तरतूदही करण्यात आली आहे. मागासलेल्यांना प्रगतीच्या प्रवाहात आणण्यासाठी त्यांना राखीव जागा देण्याची गरज ओळखून त्यांनी ६ जुलै १९०२ रोजी कोल्हापूर राज्यातील पन्नास टक्के जागा मागासवर्गीयांसाठी राखीव ठेवण्याची घोषणा केली.
छत्रपती शाहू महाराजांनी अस्पृश्यता निर्मूलनासाठी विशेष प्रयत्न केले. अस्पृश्यांना शाळा, रुग्णालये आणि सार्वजनिक विहिरींमध्ये समान वागणूक दिली जावी, असा आदेश त्यांनी कोल्हापूर संस्थानात जारी केला. त्यावेळी धर्माच्या नावाखाली देवतांना मुले अर्पण करण्याची प्रथा बंद करण्यासाठी त्यांनी आपल्या कोल्हापूर संस्थानात जोगत्या-मुरळी प्रतिबंधक कायदा करून ही प्रथा बंद केली. जातिभेद नष्ट करण्यासाठी त्यांनी आपल्या राज्यात आंतरजातीय-आंतरधर्मीय विवाहांना कायदेशीर मान्यता दिली.
त्यांनी शेतीच्या विकासासाठी अनेक धरणे बांधली. छत्रपती शाहू महाराजांनी सामाजिक कार्याबरोबरच महाराष्ट्रात संगीत, नाटक, चित्रकला, कुस्ती या क्षेत्रात उल्लेखनीय कामगिरी केली. छत्रपती शाहू महाराजांच्या कार्यामुळे त्यांना गोर गरिबांचे तारणहार आणि रयतेचा राजा म्हट्ले जाऊ लागले. शाहू महाराजांच्या सामाजिक कार्याचा गौरव म्हणून कानपूर येथील कुर्मी क्षत्रिय समाजाने त्यांना राजश्री ही पदवी देऊन गौरविले. असे थोर राजा आणि दीनदुबळ्यांचे तारणहार छत्रपती राजश्री शाहू महाराज यांचे वयाच्या ४८ व्या वर्षी ६ मे १९२२ रोजी हृदयविकाराच्या झटक्याने मुंबईत निधन झाले.
Read – Rajarshi Shahu Maharaj Information In marathi (राजर्षी शाहू महाराजांची माहिती)
Shahu Maharaj Nibandh In Marathi
राजर्षी छत्रपती शाहू महाराज निबंध
शाहू महाराजांचा जन्म २६ जून १८७४ रोजी कागल येथील घाटगे कुटुंबात झाला.शाहू महाराजांचे पूर्वीचे नाव यशवंत, वडिलांचे नाव जयसिंगराव आणि आईचे नाव राधाबाई. १ एप्रिल १८९१ रोजी शाहू महाराजांचा विवाह बडोद्यातील गुणाजीराव खानविलकर यांच्या मुलीशी झाला. शाहू महाराजांनी समाजात शिक्षणाच्या प्रसारावर विशेष भर दिला.कोल्हापूर संस्थानात प्राथमिक शिक्षण सक्तीचे व मोफत केले. ज्या काळात शिक्षणाचा प्रसार झाला त्या काळात अस्पृश्यांसाठी स्वतंत्र शाळा काढल्या जात होत्या. ही अस्पृश्यता नष्ट करण्यासाठी त्यांनी अशा शाळा भरण्याची प्रथा रद्द केली.
डेक्कन रयत असोसिएशनची स्थापना 1916 मध्ये निपाणी येथे बहुजन समाजाला राजकीय निर्णय प्रक्रियेत सहभागी करून घेण्यासाठी करण्यात आली. अभ्यास आणि शैक्षणिक दौऱ्यांमधून मिळालेल्या ज्ञानामुळे शाहू महाराजांचे व्यक्तिमत्त्व घडले. राधानगरी धरण बांधून आणि शेतकऱ्यांना कर्जपुरवठा करून कृषी विकासावरही त्यांनी भर दिला.
त्यांनी शाळा, रुग्णालये, सरकारी इमारती इत्यादी ठिकाणी अस्पृश्यांना समान वागणूक देण्याचा आदेश दिला. एक प्रकारे त्यांनी महात्मा फुलेंची परंपरा पुढे नेली. शाहु महाराजांनी या जमातीतील लोकांना एकत्र करून त्यांना गुन्हेगारीपासून परावृत्त करून संस्थेत नोकरी दिली. शाहू महाराजांनी कोल्हापुरात संगीत, चित्रपट, चित्रकला आणि कुस्तीला प्रोत्साहन दिले. त्यावेळी अनेक जमाती चोरी, डकैती या चुकीच्या पद्धती अवलंबत होत्या. त्यांनी अनेक नाटक कंपन्या आणि प्रतिभावंत कलाकारांना आश्रय दिला.
तर आजच्या पोस्टमध्ये आम्ही तुम्हाला Rajarshi Shahu Maharaj Eassay Marathi (राजर्षी शाहू निबंध मराठी). याविषयी माहिती देण्याचा प्रयत्न केलेला आहे, मला खात्री आहे की छत्रपती राजर्षी शाहू महाराज यांच्या निबंधाविषयी तुम्हाला माहिती मिळाली असेल. तुम्ही या पोस्ट विषयी आपले मत पाठवू शकता यासाठी आम्हाला कंमेंट द्वारे कळवा आणि तुम्हाला ही पोस्ट आवडली असेल तर तुम्ही आपल्या मित्रांसोबत आणि कुटुंबातील सदस्यांसोबत सोसिअल माध्यमातून या लेखाला ( Facebook, Twitter, Whatsapp, Instagram) Share करायला विसरू नका . या पोस्ट ला Like करून आमच्या प्रयत्नांना पाठिंबा द्या.
written By – Mahajatra Team
शत्रपती शाहू महाराज 10 पेजेस निबंध